Czemu moje zwierzę ma biegunkę?

Biegunka objawia się częstszym niż zwykle oddawaniem kału, zwiększoną jego ilością oraz półpłynną bądź płynną konsystencją. Często biegunce towarzyszy bardzo intensywny przykry zapach zmieniony kolor oraz domieszka krwi bądź śluzu. Przyczyn, które mogą doprowadzić do rozwolnienia kału jest naprawdę bardzo dużo. Biegunki mogą mieć charakter ostry, trwający 1-3 dni lub przewlekły, trwający nawet tygodniami.

Fizjologicznie dorosłe psy i koty załatwiają się raz do dwóch razy dziennie, wszystko zależy od sposobu żywienia i częstotliwości karmienia. U psów powyżej 4 wypróżnień na dobę a u kotów powyżej 2 wypróżnień na dobę uznajemy za nieprawidłowe. Młode zwierzęta załatwiają się częściej, wynika to z częstszego karmienia i szybszego metabolizmu u zwierząt w okresie wzrostu. Prawidłowy kał ma zwarta konsystencje , koloru brązowego oraz średnio intensywny zapach.

Przyczyny biegunek mogą być bardzo różne i mogą zależeć od wielu czynników.
Wśród najczęściej występujących należy wymienić:

Prawie 60% biegunek u zwierząt spowodowanych jest nieprawidłowo dobraną dietą, podawaniem pokarmów przeznaczonych dla ludzi, stosowaniem zbyt dużej ilości przysmaków lub częstymi zmianami karm. Szczególnie w diecie młodych kociąt i szczeniąt bardzo ważne jest, aby nie zmieniać zbyt często karm oraz smaków karm. Jeżeli karma jest dobrze dobrana do wieku i potrzeb rosnących zwierząt, maluchy prawidłowo się rozwijają i ich kał jest zwarty i uformowany, nie ma powodów aby ją zmieniać czy też zmieniać im smak. Przewód pokarmowy to nie tylko miejsce gdzie dochodzi do trawienia, wchłaniania i w etapie końcowym formowania mas kałowych. To przede wszystkim miejsce powstawania odporności, zbyt duża ilość różnych składników pokarmowych w tak młodym wieku może doprowadzić w późniejszym czasie do powstawania nietolerancji pokarmowych oraz alergii.

Zmiany karm czy też rodzaju pożywienia zawsze powinno odbywać się stopniowo, tak aby przewód pokarmowy mógł nauczyć się dobrze trawić i przyswajać składniki pokarmowe z nowo wprowadzonej diety. Średni czas przestawiania się zwierząt na nowy pokarm to 2-3 tygodnie. Zaczynamy od maksymalnie 10% nowego pożywienia dodawanego do karmy którą, nasz pies lub kot spożywał dotychczas i jeżeli nie widzimy widocznych zmian tj. wymioty bądź rozluźnienie kału, możemy stopniowo każdego dnia zwiększać ilość nowego pożywienia.

Alergie pokarmowe jak i nietolerancje pokarmowe zdarzają się również u zwierząt. Często pierwszym objawem jest trudność dobrania odpowiedniej karmy - przy każdym rodzaju nowozastosowanej karmy występuje biegunka. Rozwiązaniem jest próba wprowadzenia diety monobiałkowej, czyli takiej, która zawiera tylko jedno źródło białka. Wprowadzenie takiego rodzaju diety pozwala nam na znalezienie białka, które jest dobrze przyswajane przez zwierzęta. W przypadku podejrzenia alergii pokarmowej to lekarz weterynarii decyduje o terapii i wprowadzeniu diet z hydrolizowanym białkiem, które pozwalają wyciszyć reakcję immunologiczną w przewodzie pokarmowym.

Część zwierząt do prawidłowego funkcjonowania przewodu pokarmowego potrzebuje dużej ilości włókna w diecie. Zarówno rozpuszczalnego jak i nierozpuszczalnego. Biegunki reagujące na włókno występują stosunkowo często , szczególnie u psów. Nawet w dobrych jakościowo dietach wysokobiałkowych jest go po prostu za mało i pomimo odpowiedniego składu karmy, kał nie jest prawidłowo uformowany, jest miękki i trudny do zebrania. Dodatek włókna szczególnie u psów powoduje poprawę konsystencji kału, a u kotów dodatkowo pomaga w usuwaniu zalegających włosów z przewodu pokarmowego i zapobiega zatwardzeniom.

Choroby wirusowe tj . koronawiroza, parwowiroza, panleukopenia, przebiegające z ostra biegunką dotyczą przede wszystkim zwierząt bardzo młodych, które nie miały jeszcze pełnych szczepień przeciwzakaźnych lub nie były szczepione wcale oraz zwierząt starych, u których odporność też z racji wieku jest już słaba. Biegunka u młodych zwierząt zawsze jest groźna, bardzo szybko potrafi doprowadzić do odwodnienia zwierzęcia, niedożywienia i w konsekwencji śmierci. Dlatego tak ważne jest żeby nie czekać, tylko jak najszybciej umówić się do lekarza weterynarii na wizytę.

Pasożyty jelitowe, kokcydia oraz infekcje pierwotniacze prowadzą często do przewlekłej biegunki, utraty masy ciała i niedożywienia. Dlatego tak ważne jest badanie kału w kierunku endopasożytów, gdy tylko u naszych zwierząt pojawia się biegunka oraz dbać o okresowe odrobaczanie zwierząt.

Infekcje bakteryjne najczęściej spowodowane są spożyciem przez zwierzęta pokarmu złej jakości, starego, spleśniałego. Najczęściej przyczyną są resztki starego i zepsutego jedzenia ludzkiego. pH żołądka psów i kotów jest na tyle niskie, aby nie dopuszczać do namnożenia się patologicznych bakterii w ich przewodzie pokarmowym. Czasami jednak duża ilość bakterii z rodzaju Salmonella, Campylobacter, Clostridium może przedostać się do jelit i namnożyć w nim, powodując ostrą biegunkę, którą cechuje najczęściej zmiana barwy kału na zielonkawy i pojawia się charakterystyczny bardzo śmierdzący zapach. W takiej sytuacji konieczna jest wizyta u lekarza i najczęściej wprowadzenie antybiotykoterapii.

Często biegunki to jednak objaw poważnej choroby jelit, wśród nich należy wymienić co najmniej kilka najważniejszych tj.:

• IBD - przewlekła zapalna choroba jelit,
• HGE - krwotoczne zapalenie jelit,
• HGC - Histiocytarne zapalenie okrężnicy.

W tym przypadku biegunka trwa już dłuższy czas i najczęściej nie było reakcji ani na zmianę diety ani standardowe leczenie. Podstawą postępowania w tych schorzeniach jest pełna diagnostyka, wraz z badaniem endoskopowym, oraz pobraniem wycinków błony śluzowej do badania histopatologicznego. Długotrwałe leczenie i częste nawroty choroby są frustrujące dla właściciela i samego zwierzęcia.

Przyczyną biegunki może być również spowodowana zjedzeniem ciała obcego, co dość często zdarza się u młodych psów i kotów. Biegunka w tym wypadku nie będzie jedynym objawem, gdyż pojawić się mogą również wymioty i ból brzucha.

Biegunka często jest tylko objawem chorób i niewydolności innych narządów wewnętrznych. Nie tylko tych związanych bezpośrednio z samym procesem trawienia, ale również chorób nowotworowych i endokrynologicznych. Wśród najczęściej występujących wymienić należy:

• ZNT - zewnątrzwydzielnicza niewydolność trzustki to choroba, w której trzustka wydziela za mało enzymów trawiennych, aby móc w pełni strawić dostarczony do przewodu pokarmowego pokarm. W konsekwencji nie w pełni strawione składniki pokarmowe fermentują w jelicie, przyspieszają pasaż treści pokarmowej, kał jest jasny, nieuformowany, a na jego powierzchni można dostrzec krople nie strawionego tłuszczu. Postępowanie dietetyczne oraz wprowadzone leczenie pomaga w prawidłowym funkcjonowaniu przewodu pokarmowego.
• zapalenie trzustki to bardzo poważna choroba u psów i kotów, rozpoczynająca się często silna biegunką, której kolor najczęściej jest jasnożółty. Uporczywe wymioty i dużego stopnia ból w przodobrzuszu manifestowany przez zwierzęta jest niewątpliwie powodem do natychmiastowej wizyty u lekarza weterynarii.
• niewydolność bądź zapalenie wątroby,
• choroba Addisona związana z niedoczynnością kory nadnerczy,
• nadczynność tarczycy u kotów starszych.

W chorobach, w których biegunka jest tylko jednym z objawów, konieczne jest zawsze wykonanie badań dodatkowych. Lekarz weterynarii zawsze będzie na nie kierował właściciela zwierząt w momencie, kiedy tradycyjne leczenie rozwolnienia nie będzie przynosiło efektu.

Łagodna biegunka to taka, która charakteryzuje się 4-5 wypróżnieniami w ciągu doby, konsystencja kału jest luźna, ale nie wodnista, nie zawiera domieszki śluzu i krwi. W przypadku wystąpienia takiego rodzaju biegunki należy zastosować 12-24 godzinną głodówkę (nie dotyczy ona zwierząt bardzo młodych oraz wychudzonych, tu koniecznie należy skontaktować się z lekarzem weterynarii). W zatrzymaniu biegunki pomogą nam dodatkowo preparaty z glinką kaolinowa, pektyny, smecta oraz probiotyki. Podstawą powrotu jelit do zdrowia jest oczywiście wprowadzenie lekkostrawnej diety bądź gotowych diet typu gastro. Charakteryzują się one wysoka strawnością i przyswajalnością, wysoką zawartością białka i umiarkowana ilością łatwo przyswajalnego tłuszczu, dodatkiem pectyn odpowiadających za prawidłową pracę jelit oraz probiotykami, które pomagają w przywróceniu prawidłowego składu mikroflory jelitowej. Najczęściej w ciągu 2-3 dni dochodzi do ustania biegunki i powrotu zwierzęcia do zdrowia.

Silna biegunka to ta, w której ilość wypróżnień w ciągu doby jest większa niż 6, kał jest często wodnisty, strzelający o bardzo nieprzyjemnym zapachu. W kale często znajduje się śluz i domieszki świeżej krwi. Temu rodzajowi biegunki często towarzyszą również wymioty, ból brzucha i niechęć do jedzenia. W takim przypadku często głodówka oraz preparaty zagęszczające kał nie pomagają. Z taką biegunką nie możemy czekać, jeżeli nie mija po upływie 24 godzin, jest to powód do zgłoszenia się do swojego lekarza weterynarii, ponieważ prowadzi ona do odwodnienia i może być pierwszym objawem dużo poważniejszej choroby!

• silna wodnista biegunka kilkanaście razy w ciągu dnia,
• biegunka o łagodnym przebiegu nieustępującą po 3-4 dniach,
• duża ilość świeżej krwi w kale,
• smolisty kał (czarne zabarwienie kału),
• biegunka u kociąt i szczeniąt,
• apatia, brak apetytu oraz wymioty towarzyszące biegunce,
• bolesność jamy brzusznej, wygięcie grzbietu ku górze lub pozycja „modlącego się psa”,
• zawsze kiedy Twój kot lub pies przyjmuje niesterydowe leki przeciwzapalne.

Pamiętajmy, że u naszych psów i kotów zdrowie i odporność pochodzi z jelit, więc podstawą prawidłowego funkcjonowania organizmu jest prawidłowo dobrana dieta, spełniająca zapotrzebowania pokarmowe na każdym etapie wzrostu. Odpowiednia ilość białka i tłuszczu w diecie oraz ograniczona ilość węglowodanów zapewnia prawidłowy rozwój, wzrost oraz zdrowie naszych czworonożnych przyjaciół. U zwierząt z przewlekłymi biegunkami, stwierdzoną nietolerancją pokarmową lub alergią pokarmową odpowiednia dieta eliminuje występowanie biegunek. Wraz z wiekiem nasze zwierzęta mogą zapadać na choroby przewlekłe, które będą wymagały dożywotniego leczenia. Diety przeznaczone dla konkretnych schorzeń o przebiegu przewlekłym pomagają ograniczyć ilość podawanych leków oraz wpływają na lepszy komfort życia i dłuższe funkcjonowanie narządów objętych procesem chorobowym.