Pasożyty koni – wrogowie publiczni
Wiele koni żyjących na ograniczonej przestrzeni to raj dla pasożytów układu pokarmowego. Tak więc temat „robaki w końskim organizmie” zawsze jest i będzie aktualny, mimo że dzięki dostępnym obecnie nowoczesnym i bezpiecznym lekom przeciwpasożytniczym w formie doustnych past, odrobaczanie stosuje się powszechnie.
Na pastwiskach, w słomie, na ścianach boksów... jaja i larwy pasożytów występują wszędzie tam, gdzie żyją konie. Im więcej koni w stadzie i im mniejsza przestrzeń, na której żyją, tym większe zagęszczenie pasożytów, a zatem większa możliwość zarażenia: konie połykają jaja i larwy pasożytów przy okazji spożywania trawy lub paszy, następnie jaja i larwy przemieszczają się po organizmie zasiedlając przewód pokarmowy.
Pasożyty są przyczyną wielu dolegliwości koni – od niedoboru składników pokarmowych, przez drobne lub poważne uszkodzenia tkanek (naczyń krwionośnych, płuc, wątroby, serca, przewodu pokarmowego) powodowane przez przemieszczające się w organizmie konia pasożyty, po niebezpieczne kolki i zatkanie jelit, które mogą być groźna dla życia. W wielu przypadkach uszkodzenia tkanek spowodowane przez pasożyty są nieodwracalne, choć objawy zarobaczenia są często nieznaczne lub nie obserwuje się ich wcale. Wyjątkiem jest poważna robaczyca prowadząca do pogorszenia wydolności organizmu, brzydkiego wyglądu sierści, świądu u nasady ogona, utraty masy ciała, wzdętego brzucha, zaburzeń rozwojowych u młodych koni itd.
Pasożyty atakują wszystkie konie, od jednodniowych źrebiąt po bardzo stare klacze. Z niewielką liczbą pasożytów organizm konia może bardzo dobrze funkcjonować. Najważniejszym celem jest jednak zapewnienie, aby konie był jak najmniej zarobaczone. Cel ten można osiągnąć, stosując dobrze przemyślaną strategię walki z pasożytami, obejmującą:
- stosowanie odpowiednich zasad higieny (staranne usuwanie obornika, czyszczenie ścian boksów, usuwanie odchodów z pastwisk, wypasanie na zmianę z przeżuwaczami itd.),
- regularne (co najmniej cztery razy w roku) odrobaczenie przy użyciu bardzo skutecznych leków przeciwpasożytniczych w formie pasty.
Wdrożenie skutecznej strategii odrobaczania nie jest tanie. Próby oszczędzania na odrobaczaniu są jednak fałszywą oszczędnością: koszty leczenia dolegliwości spowodowanych przez pasożyty są znacznie wyższe, mogą sięgać tysięcy złotych, a leczenie nie we wszystkich przypadkach musi zakończyć się sukcesem.
Lekarz weterynarii może wspólnie z hodowcą określić dostosowaną do potrzeb strategię odrobaczania, uwzględniającą charakterystykę konia, typ pomieszczenia, w którym przybywa, porę roku itd. Specjaliści zalecają dla dorosłych koni plan odrobaczania, złożony z wyznaczonych przez cykl rozwojowy pasożytów czterech procedur leczniczych w roku:
- odrobaczanie na początku i końcu sezonu wypasania, w kwietniu/maju oraz wrześniu/październiku, w zależności od warunków pogodowych. W czasie procedur leczniczych musi być podawana substancja czynna zwalczająca pospolite tasiemce, zwykle substancją tą jest prazikwantel.
- trzecie odrobaczanie należy przeprowadzać w środku lata, między końcem lipca a początkiem sierpnia, ponieważ jest to okres, w którym możliwość zarażenia na pastwiskach jest największa.
- czwarta procedura powinna przypadać na późną jesień, około dwa tygodnie po pierwszych przymrozkach, aby wyeliminować groźne larwy gzów.
Ponieważ pasożyty powodują bardzo poważne szkody w organizmach źrebiąt i młodych koni, zaleca się, aby w przypadku tej grupy wiekowej odrobaczanie w sezonie wypasania przeprowadzać nawet co 6–8 tygodni.
Młode źrebięta, przed odstawieniem od matki, powinny zostać odrobaczone po raz pierwszy pod koniec drugiego tygodnia życia, ponieważ mogą zarazić się nicieniami jelitowymi pijąc mleko matki.
Źrebną klacz należy starannie odrobaczyć na około 4 tygodnie przed wyźrebieniem - zapewni to źrebięciu optymalny start w życie, bez robaków. Nowoczesne leki do odrobaczania, zawierające takie substancje, jak iwermektyna i prazikwantel, odznaczają się bardzo dobrą skutecznością, bardzo dobrym profilem bezpieczeństwa i wysoką tolerancją – zarówno w przypadku źrebnych klaczy, jak i źrebiąt.
Wroga, który kryje się w końskim organizmie, możemy skutecznie zwalczać tylko wtedy, jeżeli go poznamy. Wymaga to pewnej wiedzy o najważniejszych gatunkach pasożytów i zasadach, których stosowanie umożliwia zmniejszenia zagrożenia. Większość infekcji pasożytniczych u koni jest powodowana przez przedstawicieli trzech grup pasożytów: nicieni jelitowych, tasiemców i gzów. Szeroki zakres działania i skuteczność iwermektyny w zwalczaniu nicieni i gzów zostały dobrze udokumentowane. Prazikwantel działa na tasiemce i skutecznie eliminuje trzy gatunki tych pasożytów, które mogą występować u koni.
Obecnie zwalczanie pasożytów jest znacznie prostsze dzięki szerokiemu zakresowi działania nowoczesnych leków przeciwpasożytniczych, bezpiecznych i dobrze tolerowanych przez konie. Do równoczesnego zwalczania nicieni, tasiemców i gzów szczególnie dobrze nadaje się, mające szerokie spektrum działania, połączenie iwermektyny i prazikwantelu.
Ostatnia przestroga – leki przeciwpasożytnicze należy zawsze podawać w zalecanej dawce; jeśli koń otrzyma zbyt małą ilość leku, może on nie działać skutecznie, a pasożyty staną się na niego oporne. Obliczając dawki, należy wziąć pod uwagę, że współczesne konie półkrwi są coraz cięższe: obecnie ponad połowa z nich waży ponad 600 kg. W przypadku leczenia takich koni należy zastosować pastę umożliwiającą leczenie koni o masie do 700 kg.
Skontaktuj się ze swoim lekarzem weterynarii.
Zapoznaj się z proponowanymi schematami odrobaczania koni.
