Kot domowy, czyli z kim tak naprawdę mieszkasz?
Jak powszechnie wiadomo, kot nie od zawsze był blisko ludzi. Na proces jego udomowienia istotnie wpłynęła zmiana sposobu życia człowieka. Uprawa rolnictwa przyciągnęła do gospodarstw gryzonie, a razem z nimi koty, dla których była to idealna sytuacja do zdobywania pożywienia. Dzięki temu obecnie koty to jedne z najpopularniejszych zwierząt domowych - urodzone w obecności ludzi, zsocjalizowane, zależne od człowieka.
Warto jednak pamiętać, iż, mimo że zwierzęta te żyją w bliskich relacjach z człowiekiem, ich naturalne potrzeby nie uległy zmianie. Mamy do czynienia z małym drapieżnikiem o silnie rozwiniętym instynkcie terytorialnym oraz łowieckim, który w warunkach domowych również musi zostać zaspokojony. To w naszych rękach leży obowiązek stworzenia kotom odpowiedniego środowiska do życia.
Najważniejsze elementy życia kotów wyznacza etogram. Jest to szereg zachowań, które warunkują im rytm każdego dnia. Główne jego komponenty to:
Zaspokojenie ich zapewnia kotom poczucie bezpieczeństwa, a co za tym idzie spokojny, niezmienny i stabilny świat, który uwielbiają.
Aby koty miały możliwość realizowania swoich naturalnych zachowań, przestrzeń, w której żyją powinna być zagospodarowana i wyposażona we właściwy sposób. Podstawowa lista zasobów wygląda następująco:
Należy również zadbać o to, by liczba zasobów była dostosowana do liczby zwierzaków w mieszkaniu. Pozwoli to uniknąć rywalizacji między nimi i ewentualnych sporów.
Zabawa jest jednym z najważniejszych elementów w kociej rutynie dnia. Celem zabawy jest poprawa zdolności poznawczych, fizycznych oraz umiejętności społecznych. Pozwala na realizację naturalnych zachowań, czyli zaspokojenie instynktu łowieckiego. Zapewnia ruch i aktywność. Jest bardzo dobrym sposobem na kocią nudę oraz nieodzownym elementem terapii przy zaburzeniach behawioralnych. Zabawa w polowanie jest źródłem sukcesu, który wpływa na dobre samopoczucie kota dzięki temu, że podnosi pewność siebie zwierzaka.
Prawidłowa zabawa powinna zawierać elementy łańcucha łowieckiego, który kot realizuje w naturze (tropienie, wypatrywanie, podkradanie się, pogoń, złapanie, zabicie, zjedzenie). Zabawka powinna naśladować zachowanie ofiary. Najlepiej, aby sesje zabawy odbywały się kilka razy dziennie, mniej więcej o stałych porach, przed jedzeniem.
Wspólne rytuały i spędzony razem czas pomagają w pogłębianiu relacji między kotem a opiekunem. Wbrew powszechnej opinii, że kot to samotnik, zwierzę to potrzebuje kontaktu socjalnego i należy mu go zapewnić.
Koty to zwierzęta społeczne i komunikatywne. Wyrażają swoje potrzeby i emocje w bardzo zróżnicowany sposób, używając do tego całego swojego ciała. Komunikaty wysyłane przez te zwierzaki należy odczytywać w całości, ponieważ skupienie się tylko na jednym elemencie może doprowadzić do odczytania sytuacji nieprawidłowo.
Koty posługują się w komunikacji 3 rodzajami sygnałów:
Swój język wykorzystują także do komunikacji z opiekunami. Dzięki temu szybko możemy zorientować się, czy nasz kot czuje się dobrze.
Kiedy kot ociera się o nas, biegnie na przywitanie z podniesionym ogonkiem, liże czy ugniata nas łapkami, możemy uznać takie zachowania za przyjacielskie oraz świadczące o tym, że kot cieszy się na nasz widok i czuje się komfortowo. Całym sobą krzyczy „Lubię Cię”.
Jeśli natomiast chce nam powiedzieć, że nie ma ochoty na kontakt, będzie odwracał głowę, oblizywał nos, nerwowo poruszał ogonem. W takim przypadku najlepszym wyjściem jest uszanowanie jego decyzji i odejście. Zignorowanie tego może sprowokować kota do przejścia do bardziej wymownych sygnałów. Kot zacznie syczeć lub ostrzegawczo nas podgryzać, a następnie nam grozić - warcząc.
Ważne jest, aby nie bagatelizować komunikatów wysyłanych przez zwierzaka, ponieważ stopniowo straci do nas zaufanie i uzna, że skoro nie reagujemy na jego sygnały to nie warto ich używać, co może prowadzić do bezpośredniego ataku.
Kolejną istotną kwestią jest fakt, że koty w bardzo profesjonalny sposób kamuflują swoje złe samopoczucie i dolegliwości bólowe. Czasem nawet najmniejsza zmiana zachowania może być dla nas sygnałem, że coś się dzieje. Brak apetytu, spędzanie czasu głównie w jednym miejscu, unikanie kontaktu z opiekunem czy nadmierna ilość snu to symptomy mogące świadczyć o tym, że nasz zwierzak nie czuje się najlepiej. Koty potrafią ukrywać swoje dolegliwości przez bardzo długi czas, dlatego musimy bacznie je obserwować. Regularne badania pozwolą nam mieć pod kontrolą stan zdrowia zwierzaka.
Podsumowując, komunikacja z kotem powinna być obustronną rozmową. Bardzo ważny jest kontekst i ocena sytuacji, w jakiej znalazł się kot. Każde zwierzę jest inne i w różnych warunkach może zachowywać się w zupełnie inny sposób. To do człowieka należy przestrzeganie granic i pozwolenie kotu na dyktowanie tempa w nawiązywaniu kontaktu. Czas i cierpliwość są kluczem do sukcesu i wieloletniej przyjaźni.